ترکمن سسی - ابرهای سیاه پائیزی آسمان را پوشانده اند. نعش کش وارد قبرستان می شود و به دنبال آن شیون های سوزناک مادر و ضجه های غمبار پدر سکوت هموارۀ قبرستان را می شکنند. دوستان و همکلاسی ها بهت زده فراخنای قبر را می نگرند و باورشان نیست، اندام عضلانی و نیروی جوانی دوست شان، این چنین مقهور قدرت جرعه ای تلخ شده باشند. بارش باران پائیزی آغاز می شود و به غمبارگی قبرستان می افزاید.
وحید حاج سعیدی در یادداشتی نوشت: این روزهای پائیزی جولان میهمان ناخوانده در میخانه های خانگی بدون کوچکترین ترحمی به میزبان و مهمان، افزایش آمار فوت و نابینایی دائم میگساران را به همراه داشته و زنگ خطر جدی عوارض مصرف مشروبات دست ساز و خانگی را در اکثر استان های کشور به صدا درآورده است.
در واقع سرخوشی لحظه ای، سرگرمی و تفریح، جلب توجه، احساس قدرت، همرنگ شدن با جماعت و پُر کردن لاتی با نوشیدن جرعه ای از مشروبات دست ساز به بهای از دست رفتن بینایی و حتی جان آدمی تمام می شود!
عوارض غیرقابل بازگشت مسمومیت با متانول که در مشروب های دست ساز، به وفور یافت می شود، در کمتر از چند ساعت به اعضای اصلی بدن نظیر کبد، کلیه، سیستم بینایی آسیب جدی می رسانند و باعث کوری دائم و مرگ می شوند. اغلب مسمومیت‌های الکلی در ایران ناشی از مصرف الکل‌های دست‌ساز است و به این دلیل که در روند تولید این مشروبات هیچ نظارت و کنترلی روی فرآورده وجود ندارد، تشکیل ترکیبات سمی در الکل ناگزیر است.
سوگمندانه با افزایش قیمت دلار و عدم امکان خرید مشروبات پلمپ شده و اصل، عده‌اي از سودجويان به تهيه مشروبات الكلي دست‌ساز و بسته‌بندي آنها در شيشه‌هاي خارجي اقدام كرده و به‌عنوان مشروبات الكلي خارجي به فروش مي‌رسانند و باعث تشدید بحران مصرف مشروبات غیر استاندارد و خطرناک شده اند.
در ضمن برخی نیز از الکل سفید که در داروخانه ها توزیع می شود، به عنوان مشروب الکلی استفاده می کنند. با آنکه وزرات بهداشت کارخانه داران را ملزم کرده که یک ماده تلخ کننده (دتاتونیوم بنزوات) به الکل سفید اضافه کنند بلکه از جلوی مصرف خوراکی آن گرفته شود اما گزارشهای رسمی نشان می دهد که مصرف خوراکی الکل سفید که از داروخانه ها تهیه می شود، همچنان رو به افزایش است.
علل گرايش به مصرف مشروبات الكلي
کارشناسان دلایل گسترده ای را در جهت افزایش گرایش به مصرف الکل بیان می کنند اما يكي از مهم‌ترين دلايل گرايش جوانان به مشروبات الكلي را كمبود و گراني تفريح و سرگرمي مختص جوانان می دانند. ظاهراً این دوستان خبر ندارند که مواد مخدر و مشروبات الکلی پای ثابت بساط جوانان دارای تمکن مالی نیز هست و این داستان ربطی به کمبود و گرانی تفریح و سرگرمی ندارد و اگر تفریحات مدنظر این کارشناسان رایگان هم شود، به نظر نمی رسد، در میزان مصرف الکل –این محبوب کشنده - در کشور تغییر چندانی حاصل شود!
دلیل این محبوبیت نیز احساس سرخوشی و آرامشی است که فرد فارغ از تبعات و اثرات کشنده آن بدان پناه می برد. البته برخی نیز به منظور خوددرمانی یا مقابله با اضطراب اجتماعی و سایر عوامل استرس‌زای زندگی به مصرف نوشیدنی‌های الکلی روی می آورند و جالب اینکه ۲۵ درصد دانشجويان مصرف الكل را بدون اشكال می دانند!
در كشورهاي اروپايي استفاده مشروبات الكلي براي جوانان زير ۱۸ سال ممنوع است و براي مصرف‌كنندگان زير ۱۸ سال مجازات سنگيني در نظر گرفته شده است. اين در حالي است كه كساني كه به اين جوانان مشروب مي‌فروشند نيز با مجازات های سخت مواجه هستند. در ايران به دلیل ممنوعیت خرید و فروش مشروبات الکلی، عملاً نمی توان نظارتی بر نحوه فروش، سلامت کالا و غربال خریداران نوشیدنی های الکلی داشت.
اما با وجود اعلام دلایل متعدد در افزایش گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف نوشیدنی های الکلی در سال های اخیر، بدون هر گونه تعارف، تابو شکنی و سیاه نمایی باید اذعان کرد، "شکسته شدن قبح مصرف الکل در جامعه، کمرنگ شدن باورهای مذهبی و در دسترس بودن این نوشیدنی مرگبار"، سه عامل مهم بالا رفتن سرانه مصرف مشروبات الکلی در کشور محسوب می شوند.
بر همین اساس ميانگين سني مصرف‌كنندگان اصلي الكل در کشور به 13 تا ۳۵ سال رسیده است. اين گروه مي‌توانند با سفارش تلفني مشروبات الكلي محبوب خود را در مدت كوتاهي، در مقابل منزل خود تحويل بگيرند!
یادمان نرود وقتی در مقابل تالار عروسی در شهر کوچک و مذهبی و در مقابل چشم انظار، میزبان با دبه 20 لیتری بطری های خالی نوشابه را از مشروب دست ساز پر می کند و پدر در تالار فقط کمی آن سوتر از میز فرزندش، جرعه ها را به سلامتی دوستان و اطرافیان بالا می رود، یعنی کار عمیقاً از خرک در رفته است!
مقابله با پدیده الکلیسم
آنطور كه پليس مي‌گويد سالانه حداقل بين ۶۰ تا ۸۰ ميليون ليتر انواع مشروبات الكلي به صورت قاچاق از طريق مرزها وارد كشور مي‌شود ولی به دلیل تولید زیرزمینی و مخفیانه مشروبات دست ساز، آماری از میزان تولید این دست مشروبات وجود ندارد.
در چنین شرایطی که آمار دقیقی از میزان واردات، میزان تولید زیرزمینی، تعداد فروشندگان و مصرف کنندگان، تعداد معتادان به الکل و حتی میزان سرانه مصرف وجود ندارد، بالتبع مقابله با این پدیده به این راحتی نخواهد بود.
تا همین چند سال و به شهادت پا به سن گذاشته های این مقوله، میزان مصرف مشروبات در ماه های محرم و صفر و رمضان به کمترین مقدار خود می رسید و میگساران در عمل به حرمت این ماه ها و احترام به شعائر سایر شهروندان از نوشیدن الکل خودداری می کردند. اما با کمرنگ شدن باورهای مذهبی در نزد جوانان، هیچ حرمتی برای دین و شعائر مذهبی از سوی قاطبه میگساران نیستیم. در چنین شرایطی تنها گزینه روی میز آموزش است و باز هم باید به طناب قابل اطمینان ولی پر هزینه آموزش روی بیاوریم و بر مقوله پیشگیری تمرکز کنیم.
سخن پایانی
بی تردید مقابله با مصرف نوشیدنی ای که در خفا تولید یا وارد کشور می شود و دور از چشم دیگران در مکان های خصوصی و بعضاَ عمومی به صورت غیر قانونی سرو و مصرف می شود، به سادگی مقابله با گرانفروشی لبنیات و گوشت و حبوبات یا حتی پدیده پیچیده ای مثل حجاب نیست که عیان باشد و میزان مصرف یا افراد مصرف کننده شناسایی و کنترل شوند. در این شرایط هم افزایی نهادهای مختلف و برنامه ریزی های گسترده فرهنگی، آموزشی، مذهبی و اقتصادی اولین و ابتدایی ترین گام در فرهنگ سازی، پیشگیری و مقابله با تسری این پدیده شوم محسوب می شوند.
به نظر می رسد گاه آن فرا رسیده تا مسئولان امر در مواجهه با این بلای خطرناک دور عبارت هایی نظیر سیاه نمایی، شکسته شدن قبح مصرف الکل، درگیر شدن ذهن مسئولان، مرز نگرانی، مرز هشدار، به صدا در آمدن زنگ خطر جدی، عدم نگرانی از آمار اعتیاد به الکل، عدم نیاز به تاسیس کمپ های ترک الکل و ... را قلم بگیرند و به جای رویکرد لاپوشانی، رویه معقول و منطقی دیگری را اتخاذ کنند! شاید فردا هم دیر باشد...
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.