اختلالات حرکتی تهدیدی فراروی کودکان ما

بهرام جرجانی کارشناس ارشد رفتار حرکتی
اختلالات حرکتی، اختلالات عصبی هستند که بر سرعت یادگیری و کنترل و سهولت اجرای حرکات انسان اثر سوء می گذارند.
عوامل بسیاری در بروز این اختلالات تاُثیر گذارند مانند مسائل قبل از تولد از قبیل داروها، الکل، مواد مخدر، تنباکو، بیماری های مادر در دوران بارداری و همینطور در معرض اشعه قرار گرفتن یا ضربه شدید به شکم مادر باردار.
از عوامل بعد از تولد نیز می توان به نرسیدن اکسیژن هنگام تولد، ضربه به سر نوزاد هنگام تولد و غیره اشاره داشت
عوامل ژنتیکی نیز در در بروز اختلالات تاِثیر گذارند که این عوامل به دوشکل اختلال های مبتنی بر کروموزوم و اختلال های مبتنی بر ژن باعث بروز اختلال می شوند.
در اینجا راه های تشخیص قبل از زایمان و درمان های قبل از زایمان که در حیطه کار پزشکان اطفال هست می گذریم .
چند نمونه از اختلالات حرکتی:
بیش فعالی (ADHD) (بیش فعال/ کم توجه و بیش فعال/ تکانشگر و بیش فعال ترکیبی) : بیش‌فعالی به حالتی دلالت می‌کند که در آن کودک به نحوی مفرط و بیش از اندازه فعال و پرجنب‌ و جوش است. توانايي دقت و تمركز بر روي يك موضوع را نداشته و يادگيري در او كند است. از فعاليت بدني غير معمول و بسيار برخوردار است.
اوتیسم ( Autism)نوعی اختلال رشدی است كه با رفتارهای ارتباطی ، كلامی غیر طبیعی مشخص می شود.
اختلال هماهنگی رشدی (DCD): زمانی که یک فرد از نظر رشد مهارت های حرکتی و هماهنگی سیستم حرکتی دچار تاخیر و مشکلات پس از آن باشد، در این صورت مبتلا به DCD است و در اجرای فعالیت های روزمره و مهارت های تحصیلی دچار مشکل می شود.
اینها نمونه های از انواع اختلالات رشدی و رفتاری و حرکتی هستند که ممکن است در کودکان بروز کرده یا اتفاق بیافتند مثالهای دیگر مانند MS و یا اختلالات هیجانی و رفتاری.
بروز اختلالات در کودکان باعث کم تحرکی یا بی تحرکی آنها شده و خود این کم یا بی تحرکی باعث بروز بیماریها و اختلالات دیگر شده و در برخی موارد نیز باعث تشدید اختلالات اولیه می شوند. مانند اختلال هماهنگی رشدی که کودک مبتلا به این اختلال در انجام امور روزمره و اولیه زندگی مانند راه رفتن یا گرفتن چیزی با مشکل مواجه میشود که به مرور و با تشدید این اختلال در صورت عدم توجه و درمان به موقع آن باعث ایجاد بیماریهای روانی و جسمانی می شوند.
هم اکنون در منطقه ما طبق مطالعات انجام گرفته و همینطور تحقیق صورت گرفته توسط بنده بیشتر کودکان سنین مدرسه رو (7 تا 10 سال) با اصول اولیه ایستادن و راه رفتن و دویدن آشنا نبوده و با توجه به تست های گرفته شده مانند تست اولریخ 2 و تست برونینکز-اوزرتسکی که تستهایی با استاندار جهانی بوده و حرکات درشت (راه رفتن، دویدن، پریدن و غیره) و ظریف (چنگ زدن، گرفتن، نقاشی کردن، نوشتن و غیره) کودکان را می سنجند حدود 90درصد کودکانی که در تست های فوق شرکت داشته اند در انجام حرکات معمولی راه رفتن و پریدن و دویدن و غیره با مشکلات اساسی روبه رو بودند و متاُسفانه در پاسخ به سوال اینکه آیا در مدارس به شما اصول این حرکات بنیادین آموزش داده می شود جواب منفی داده اند که جای بسی تاُسف دارد.
از دیگر عوامل اثر گذار در این حیطه توسعه روزمره بازیهای کامپیوتری و عدم توجه خانواده ها به تحرک و فعالیت بدنی کودکانشان می باشد. متاُسفانه اکثر خانواده ها نیز با مشکلات حرکتی کودکان نا آشنا هستند که این عدم آشنایی منجر به عدم توجه به کودکان شده و بر آینده کودک تاُثیر منفی می گذارد.
کودکانی که در راه رفتن و دویدن و دستکاری شئ و غیره و حتی کودکانی که پای پرانتزی یا ضربدری دارند یا دستهایشان مشکل دارد یا انحناهای کمرشان دچار مشکل است غالباّ با انجام حرکات اصلاحی و ورزشی در صورتیکه به موقع و زودهنگام شروع کنند قابل درمان و اصلاح می باشند.
امروزه در اکثر کشورها منجمله کشور عزیزمون ایران مراکزی جهت کمک به کودکان با مشکلات حرکتی و هماهنگی حرکتی و نیز کودکان دچار اختلالات مانند اوتیسم و DCD و غیره دائر گشته و افراد متخصص از جمله متخصصین رفتار حرکتی، روانشناسان کودک، فیزیوتراپیست و غیره در این اماکن مشغول ارائه خدمت به این کودکان می باشند.
لازم به یادآوری است است که در صورت نادیده گرفتن و عدم توجه به این مشکلات آینده کودکان عزیز با خطرات بزرگتری تهدید می شود خواهشی که از خانواده ها دارم این است که به کودکان خود بیشتر توجه کنند و به سلامتی و آینده آنها بها داده و ارزش قائل باشند.بهرام جرجانی کارشناس ارشد رفتار حرکتی
اختلالات حرکتی، اختلالات عصبی هستند که بر سرعت یادگیری و کنترل و سهولت اجرای حرکات انسان اثر سوء می گذارند.
عوامل بسیاری در بروز این اختلالات تاُثیر گذارند مانند مسائل قبل از تولد از قبیل داروها، الکل، مواد مخدر، تنباکو، بیماری های مادر در دوران بارداری و همینطور در معرض اشعه قرار گرفتن یا ضربه شدید به شکم مادر باردار.
از عوامل بعد از تولد نیز می توان به نرسیدن اکسیژن هنگام تولد، ضربه به سر نوزاد هنگام تولد و غیره اشاره داشت
عوامل ژنتیکی نیز در در بروز اختلالات تاِثیر گذارند که این عوامل به دوشکل اختلال های مبتنی بر کروموزوم و اختلال های مبتنی بر ژن باعث بروز اختلال می شوند.
در اینجا راه های تشخیص قبل از زایمان و درمان های قبل از زایمان که در حیطه کار پزشکان اطفال هست می گذریم .
چند نمونه از اختلالات حرکتی:
بیش فعالی (ADHD) (بیش فعال/ کم توجه و بیش فعال/ تکانشگر و بیش فعال ترکیبی) : بیش‌فعالی به حالتی دلالت می‌کند که در آن کودک به نحوی مفرط و بیش از اندازه فعال و پرجنب‌ و جوش است. توانايي دقت و تمركز بر روي يك موضوع را نداشته و يادگيري در او كند است. از فعاليت بدني غير معمول و بسيار برخوردار است.
اوتیسم ( Autism)نوعی اختلال رشدی است كه با رفتارهای ارتباطی ، كلامی غیر طبیعی مشخص می شود.
اختلال هماهنگی رشدی (DCD): زمانی که یک فرد از نظر رشد مهارت های حرکتی و هماهنگی سیستم حرکتی دچار تاخیر و مشکلات پس از آن باشد، در این صورت مبتلا به DCD است و در اجرای فعالیت های روزمره و مهارت های تحصیلی دچار مشکل می شود.
اینها نمونه های از انواع اختلالات رشدی و رفتاری و حرکتی هستند که ممکن است در کودکان بروز کرده یا اتفاق بیافتند مثالهای دیگر مانند MS و یا اختلالات هیجانی و رفتاری.
بروز اختلالات در کودکان باعث کم تحرکی یا بی تحرکی آنها شده و خود این کم یا بی تحرکی باعث بروز بیماریها و اختلالات دیگر شده و در برخی موارد نیز باعث تشدید اختلالات اولیه می شوند. مانند اختلال هماهنگی رشدی که کودک مبتلا به این اختلال در انجام امور روزمره و اولیه زندگی مانند راه رفتن یا گرفتن چیزی با مشکل مواجه میشود که به مرور و با تشدید این اختلال در صورت عدم توجه و درمان به موقع آن باعث ایجاد بیماریهای روانی و جسمانی می شوند.
هم اکنون در منطقه ما طبق مطالعات انجام گرفته و همینطور تحقیق صورت گرفته توسط بنده بیشتر کودکان سنین مدرسه رو (7 تا 10 سال) با اصول اولیه ایستادن و راه رفتن و دویدن آشنا نبوده و با توجه به تست های گرفته شده مانند تست اولریخ 2 و تست برونینکز-اوزرتسکی که تستهایی با استاندار جهانی بوده و حرکات درشت (راه رفتن، دویدن، پریدن و غیره) و ظریف (چنگ زدن، گرفتن، نقاشی کردن، نوشتن و غیره) کودکان را می سنجند حدود 90درصد کودکانی که در تست های فوق شرکت داشته اند در انجام حرکات معمولی راه رفتن و پریدن و دویدن و غیره با مشکلات اساسی روبه رو بودند و متاُسفانه در پاسخ به سوال اینکه آیا در مدارس به شما اصول این حرکات بنیادین آموزش داده می شود جواب منفی داده اند که جای بسی تاُسف دارد.
از دیگر عوامل اثر گذار در این حیطه توسعه روزمره بازیهای کامپیوتری و عدم توجه خانواده ها به تحرک و فعالیت بدنی کودکانشان می باشد. متاُسفانه اکثر خانواده ها نیز با مشکلات حرکتی کودکان نا آشنا هستند که این عدم آشنایی منجر به عدم توجه به کودکان شده و بر آینده کودک تاُثیر منفی می گذارد.
کودکانی که در راه رفتن و دویدن و دستکاری شئ و غیره و حتی کودکانی که پای پرانتزی یا ضربدری دارند یا دستهایشان مشکل دارد یا انحناهای کمرشان دچار مشکل است غالباّ با انجام حرکات اصلاحی و ورزشی در صورتیکه به موقع و زودهنگام شروع کنند قابل درمان و اصلاح می باشند.
امروزه در اکثر کشورها منجمله کشور عزیزمون ایران مراکزی جهت کمک به کودکان با مشکلات حرکتی و هماهنگی حرکتی و نیز کودکان دچار اختلالات مانند اوتیسم و DCD و غیره دائر گشته و افراد متخصص از جمله متخصصین رفتار حرکتی، روانشناسان کودک، فیزیوتراپیست و غیره در این اماکن مشغول ارائه خدمت به این کودکان می باشند.
لازم به یادآوری است است که در صورت نادیده گرفتن و عدم توجه به این مشکلات آینده کودکان عزیز با خطرات بزرگتری تهدید می شود خواهشی که از خانواده ها دارم این است که به کودکان خود بیشتر توجه کنند و به سلامتی و آینده آنها بها داده و ارزش قائل باشند.

نوشتن دیدگاه