ترکمن سسی - نازمحمد یگن محمدی - جوانان دونده و پرتابگر دهه‌های 30 ،40 و 50 شخصیت‌هایی سالم و با نشاط و سرشار از انرژی بودند. جوانان آن دوره امکانات ورزشی بسیار محدودی داشتند اما همّت والا و غیرت داشتند. نه از پیست دو ومیدانی تارتان خبری بود و نه از وسایل و لوازم ورزشی پیشرفته و نه از کفش و لباس ورزشی مناسب.
در زمین‌های خاکی تمرین‌می‌کردند اما آمال و آرزوهای بزرگ در سرمی پروراندند. آرمان‌خواه بودند و به هدف‌های عالی فکر می‌کردند. در آن دوره استان گلستان نبود و ورزشکاران ترکمن از استان مازندران در مسابقات شرکت‌می‌کردند. بیشتر ستارگان دو و میدانی بندرترکمنی و گنبدی در سطح استان و کشور مقام های اول و دوم وسوم را کسب می‌کردند و مدال‌های طلا و نقره و برنز را برگردن می‌‌آویختند.
البته دوندگانی در سطح تیم ملی و قهرمانی آسیا بعدها هم پابه میادین ورزشی گذاشتند. از جمله نورمحمد آنا قره‌جه ، رجب محمد اونق ، موقر کلته ازگمیش‌تپه، عبدالصادق گرگانی از سیجوال، عبدالغفار سقر از آق‌قلا، ایرج ایری، نارمحمدقره‌باش، فرهاد آق‌آتابای و دانقطار یاقوتی از گنبد. احمد طواق‌زاده‌کم، نیرومند توماج‌ها از چارقلی، شیرمحمد خوجه از بندرترکمن و ده‌ها ستاره دیگر که خوش درخشیدند.
در گنبد ابتدا زحمات مربیگری بر عهده‌ی استادانی چون «شمشیردار» و «وکیلی» بویژه دکتر ناصر بخشایی و پرویز گرمرودی بود. سپس خود دوندگان و پرتابگران به استادان و کارشناسان قابلی تبدیل‌شدند که هریک از آنها در رشته‌ی خود صاحب‌نظربودند. جوانان آن دوره عاشق ورزش بودند و زندگی سالم و ورزش و تندرستی با خون آنها عجین شده بود. آنها از کمترین امکانات در آماده‌سازی خود بهره‌می‌گرفتند. در صحرا می دویدند، از تپه‌ها بالا و پایین می‌رفتند، از حاشیه و بستررودخانه حتی از پله‌های تپه برج قابوس و جایگاه تماشاگران استادیوم فوتبال در تمرینات استفاده می‌کردند. زمان‌سنج وکرونومتر نداشتند. با ساعت‌های معمولی رکوردگیری می‌کردند. این تمرینات مثل امروز معیار استاندارد و پایه دقیق علمی نداشت. با این حال مثمر ثمر بود و جوانان آن دوره در سطح استان و کشور مقام می‌آوردند و دوستداران ورزش همیشه مشوّق آنها بودند.
در دوره یادشده ورزشکاران و تیم‌های گوناگون ورزشی شهرستان گنبد در سطح کشوری و تیم ملی سرآمدبودند و به صورت برجسته و پراقتدار ظاهرمی‌شدند. از جمله در فوتبال، والیبال، بسکتبال، کاراته، ژیمناستیک، دوها، پرش‌ها، پرتاب‌ها، سوارکاری، کشتی، بوکس، دوچرخه‌سواری، و ...با دیدن فُرم بدنی و تناسب اندام، شکل و تکنیک دویدن بسیار زیبا و موزون و گام‌های بلند این دوندگان هنگام تمرین احساس می‌کردی که انگار مسابقات و رقابت‌های بین‌المللی است. لحظه‌ای که«مشهد ماسوریان» غزال تیزپا عضو تیم ملی دو و میدانی ایران دوندگان نامدار آن دوره مثل«وهاب شاه‌خوره» و «باباخانلو»را در رشته 100متر پشت سرمی‌گذارد و یا «عرشی وجدانی» در رشته پرتاب‌ها یکه‌تازی می‌کرد و «احسان‌اله پارسا» حریف فرامرز آصف در رشته پرش طول و سه‌گام مقام نخست کشوری و سوم آسیایی را به‌دست می‌آورد. «عایدی پاکزاد» در مسابقات کشوری در شیراز 3 مدال پرافتخار را درو می‌کند. آن جوانان ابتدا در مسابقات آموزشگاهی کشور پس از چند سال رقابت‌های دانشگاه‌های ایران بر سکوهای نخست تکیه زده و افتخار کسب می‌کردند. دریغا که امروز جای زنده‌یادان عرشی وجدانی ـ جوادموسوی ـ غفورآزمون ـ آنا روحی ـ سیدجان محمدی ـ آلاگوز اونق ـ حالی پاکزاد ـ عاشور یلقی ـ تاج محمد قاندومی ـ محمدتوماج ـ رجب محمد توماج و باجانا بهلکه خالی است روحشان شادباد. در آن دوره اساس و معیار اعضای تیم ملی دو و میدانی ایران بیشتر همان مسابقات آموزشگاه‌هاو دانشگاه‌ها و رقابت‌های آزاد کشوری بود.
در اینجا بی مناسبت نیست که یادی بکنیم از مرحوم صمدمظفری فرزند غفور، پیشگسوت فرهنگی. در حدود 65 سال پیش در گمیش‌دفه هنگامی که نوجوان بود با چوب و نی معمولی حرکاتی انجام می‌داد مثل پرش با نیزه و از موانع با ارتفاع حدود 3متری عبور می‌کرد.
ستارگان درخشان آن دوره جوانمرد و با فتوت بودند و به تمام معنا پهلوان. این جوانان در پی مال و منال و ثروت اندوزی نبودند و زیاد به مادیات اهمیت نمی دادند و بعضاً در منازل یکدیگر غذا می‌خوردند و استراحت می‌کردند و عازم تمرینات می‌شدند. با یکدیگر بسیار صمیمی و با مهر ومحبت بودند. در تمرینات هم تمامی دانسته‌های خود را به یکدیگر منتقل می‌کردند و حریف و رقیب را دوست می‌داشتند. گاهی اتفاق می‌افتادکه اگر یکی از آنها به کسب مدال‌های رنگارنگ نائل می‌شد به هم‌تیمی و رفیقش که از کسب مدال بازمانده بود مدال‌های خود را تقسیم می‌کردند. پول و موضوعات مالی بر ورزش حاکم نبود. بعضی مواقع هزینه‌های اعزام تیم و مسافرت‌های ورزشی توسط خود ورزشکاران یعنی مشهد ماسوریان و عرشی وجدانی پرداخت می‌شده است. آن جوانان با چنان گذشت‌ها و ایثارها برای استان و کشور خود افتخار می‌آفریدند.
«حنظل» از اهواز و «هاشم پرویز» از آبادان در زمان‌های قدیم‌تر در دو و میدانی آسیا درخشیده بودند. به همین مناسبت رقابت‌های حنظل و کاپ هاشم پرویز در این شهر برگزار می‌شده‌است که دو و میدانی کاران گنبد کاووس درآن جام‌ها شرکت‌کرده و قهرمان می‌شدند. دکترناصربخشایی که پایه‌گذار دو و میدانی نوین در گنبد بود درآن دوره کارشناس بود. شایسته است که از زحمات ایشان تقدیر شود زیرا زحمات زیادی کشید تا تیم 13 نفره استان مازندران سابق که اعضای آن را اکثراً گنبدی‌ها و بندری‌ها تشکیل می‌دادند سال 1345 در ایران اول شود.. آقای بخشایی بعداً در هندوستان دکترای تربیت بدنی گرفت و استاد همین دونده‌ها در دانشسرای‌عالی تهران(دانشگاه تربیت‌معلم تهران) و مدرسه عالی ورزش شد. استاد پرویز گرمرودی شاگرد جهان‌پهلوان تختی در کشتی کج، مربی پرتلاش و زحمتکش دو و میدانی گنبد خود نیز قهرمان بود. در پرش طول و سه‌گام 17 بار قهرمان استان شد و هم‌چنین درسال 1344 قهرمان ایران شد. در رشته‌ی 400متر نیز ایشان دونده آغاز و شروع بوده و مشهد ماسوریان نفر چهارم یعنی تمام کننده بوده و با استارت‌های انفجاری در میادین مسابقات غوغا می‌آفرید و شاه‌کارها خلق می‌کرده است. آقای پرویز گرمرودی در اکثر آن رقابت‌ها هم مربی و هم کاپیتان تیم بوده‌است.
ایشان نقل می‌کنند که مرحوم «اناروحی» بدنی تراشیده و پاهایی کشیده داشته 200 متر را در 21 ثانیه می دویده است. و اضافه می‌کند که اگر در عنفوان جوانی زود هنگام فوت نمی‌کرد می‌توانست در جهان اول شود. از تجربیات غنی و ارزشمند ورزشکاران قدیمی باید کمال استفاده را بکنیم. سازمان تربیت‌بدنی، آموزش و پرورش،هیئت‌های ورزشی و مربیان جوان از آگاهی‌ها، اندوخته‌ها و تجربیات گران‌سنگ این مشاوران ارشد بهره بگیرند. این عزیزان هیچ‌گونه چشم‌داشت مادی ندارند و به این همکاری‌ها و حمایت‌ها افتخار می‌کنند.شایسته است که شهرستان گنبدکاووس هم دارای پیست دو و میدانی تارتان شود تا جوانان ورزشکار همانند ورزشکاران قدیمی مدال‌های رنگارنگ کلیه رشته‌های ورزشی را در میادین و سطوح ملی و بین‌المللی درو کنند. زیرا تمامی رشته‌های ورزشی برای بخشی از تمرینات خود نیاز مبرمی به استفاده از پیست دارند.
در این بخش نظری کوتاه بیاندازیم به نسل بعدی قهرمانان گنبدکاوس که در سطح استانی و کشوری مدال طلا به گردن آویختند ودر تورنمنت‌های آسیایی شرکت کردند.
پرتابگر قدرتمند« دانقطار یاقوتی» فرزند حاجی متولد1356، عضو تیم ملی دو و میدانی جمهوری اسلامی ایران کسی که نیزه استاندارد جهانی 800 گرمی را برای اولین بار فراتر از 70 متر پرتاب کرد. یعنی نخستین ورزشکار تاریخ ورزش دو ومیدانی ایران که توانست این رکورد را بشکند.دانقطار از سال 1374 تا سال 1380ش. مرتباًً رکوردها را جابه جامی‌کرد.
«ایرج ایری»فرزند قربان متولد1356 عضو تیم ملی دو و میدانی ایران قهرمان دوره‌های 400 متر و 800 متر ایران و قهرمان دوی 4 در 400 متر داخل‌سالن آسیا در تهران.
«فرهادآق‌آتابای» فرزند محمدحسین متولد 1351 در رشته‌های 100 متر و 110 متر با مانع 400 متر می‌دوید. دارنده مدال برنز 400با مانع ایران، مدال‌های نقره و برنز رقابت‌های دانشگاه‌های ایران. فرهاد با داشتن مدرک کارشناسی ورزش فعلاً مربیگری می‌کند.
«نازمحمدقره‌باش» قهرمان گنبد و استان در رشته 100 متر و 200 متر و قهرمان آموزشگاه‌های کشور اکنون مربی تیم دو و میدانی گنبد می‌باشد.
« رحمان‌قلی طاهری» فرزند عبدالله متولد 1348 رشته 100 متر و 110 متر با مانع، قهرمان استان در سال 1364
و «عبدالعزیز یگن محمدی» فرزندجان محمد متولد 1348 رشته 400 متر و 800 متر قهرمان کنبد و استان درسال 1364،
«طاغن دردی شیرمحمدلی» فرزند قلیچ دوردی رشته 800 متر و 1500متر، قهرمان گنبد و عنوان دار استان.
«خلیل غفاری» متولد 1350 قهرمان دو صحرانوردی کشور درسال 1364.
«محمود وجدانی» متولد 1351 فرزند عرشی رشته ورزشی پرتاب دیسک قهرمان استان مازندران سال 1370. مقام اول مسابقات منطقه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی ایران درسال 1377. نفر سوم رقابت‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی ایران در سال 1377.
لازم به ذکر است که ورزشکاران دو ومیدانی در رشته‌های دیگر ورزشی هم شاهکارهایی خلق کرده اند. به‌عنوان مثال: عرشی وجدانی در کشتی، تاجم سیدی درکاراته، نازجان عاشوری در فوتبال، باجانا بهلکه در والیبال، آنا روحی در والیبال ، دانقطار یاقوتی در تیر و کمان، تاج‌محمد زاوودی در والیبال، ابوبکر پاویزدر وزنه‌برداری، امامقلی پشمکی در دوچرخه سواری، عایدی پاکزاد در بسکتبال، اصغر کنعانی درفوتبال، جلیل زرگر قرنجیگ در فوتبال، تیمور محمدنژاد در بسکتبال. به امید شکوفایی واعتلای هرچه بیشتر و پرتوان‌تر ورزش منطقه.
گلدی مرگن نظری متولد 1314 فرزند گلدی‌مرگن (استقامت ـ قهرمان 3000 متر گنبد در سال 1335)
عرشی وجدانی متولد 1315 فرزند عرشی (پرتاب وزنه و چکش ـ قهرمان استان و کشور)
جواد موسوی متولد 1315 فرزند میرمحمود (پرتاب دیسک ـ قهرمان استان)
آنا روحی متولد 1315فرزند مطیق (200 متر ـ قهرمان استان و کشور)
سیدجان محمدی متولد 1315 فرزند حاجی محمد (استقامت ـ 3000متر و 5000 متر ورزشکاربرتر استان و گنبد)
پرویز گرمرودی متولد 1318 فرزند بالا کیشی (پرش طول و سه‌گام 17 بار قهرمان استان و کشور 1344)
مشهد ماسوریان متولد 1323 فرزند اس‌وی حاجی (پرتاب وزنه 100 و 200 مترـ عضوتیم ملی)
باجانا بهلکه متولد 1320 فرزند غایب (پرتاب وزنه)
ایل‌امان موثق متولد 1322 فرزند بایرام‌قلی (پرتاب نیزه ـ قهرمان استان ـ مقام پنجم کشور 1344)
عایدی پاکزاد متولد 1323 فرزند نظر(6 سال‌قهرمان استان مقام دوم و سوم کشور سال 1347)
یوسف بحری(باهره) متولد 1326 فرزند قلیچ (پرش سه‌گام200 و 400 متر قهرمان استان)
احمد بحری متولد 1326 فرزند عطامراد(پرتاب نیزه و دیسک ـ 110 متر با مانع، قهرمان استان و دوم کشور)
امامقلی پشمکی متولد 1326 (استقامت ـ نفر اول و دوم گنبد)
محمد ساریخانی متولد 1328 فرزند دانقطار(پرش ارتفاع ـ نفر اول استان ـ روم و سوم کشوری )
غفور آزمون متولد 1328 فرزند پیخی (100 و 200متر ـ 4 در 400 متر قهرمان استان سال 1349)
نازجان عاشوری متولد 1323 فرزند قرمان‌محمد (100متر نفر دوم بعد از مشهد ماسوریان در گنبد)
اصغرکنعانی متولد 1323 (100 متر نفر سوم گنبد)
محمدمصطفی صیادی متواد 1329 فرزند حلیم‌جان (پرتاب دیسک و نیزه و پرش طول ـ قهرمان استان و دوم دانشگاه‌های ایران
داور بازی‌های آسیایی تهران به همراه طاهر صابری و جبار دولّو)
عبدالرحیم عرازی متولد 1329 فرزند عبدالرحمان (1500 و1000 متر عنوان برتر دانشگاه‌های ایران )
غفور حق نما متولد 1329 فرزند سیدقلی (پرش ارتفاع ـ نفر اول گنبد 1350)
حاجی‌محمد عهدی متولد 1328 فرزند قره (استقامت)
رضازمانی متولد 1328 (200 و 400 و 800 متر ـ قهرمان استان و دوم کشور )
احسان اله پارسا متولد 1327 (پرش طول و سه‌گام ـ عضو تیم ملی اعزامی به بازی های آسیایی ـ قهرمان ایران ـ رقیب فرامرز آصف)
تاج‌محمد/ تاجم سیدی متولد 1329 فرزند رحیم‌قلی (پرتاب نیزه نفر اول استان 1347 ـ شرکت در مسابقات قهرمانی در شیراز)
خلیل صیادی متولد 1329 فرزند محمدصفا (استقامت ـ نفر اول بزرگسالان پیشکسوت 1386 تهران )
عطا قره‌جه متولد 1327 فرزند حاجی‌نظر (200 متر قهرمان استان قهرمان جام حنظل اهواز 1350)
آلاگوز اونق متولد 1325 (سرعت و استقامت ـ 1500 متر نفر اول استان )
جلیل زرگر قرنجیگ متولد 1325فرزندمِرِد (سرعت و استقامت نفر سوم گنبد)
بشیر سارانی متولد 1330 (100 و 200متر ـ 4 در 100 متر دوم گنبد و نفر برتر استان )
نورمحمد/ ملش موحد متولد 1330 فرزند امان‌نیاز (200 و 400 و 800 متر دوم و سوم گنبد و استان)
خوجه‌احمد حق‌نظری (سال‌های 48 و 49 و 50)
الّام بردی جاهد متولد 1330 فرزند تاقی (استقامت نفر دوم 3000 متر)
جبار دولّو متولد 1331 فرزند قربان‌محمد (دو 200 و400 و 800 متر ـ قهرمان استان ـ سوم دانشگاه‌های ایران 1354)
بردی‌قلیچ بدراقی متولد 1331 فرزند آقچابای (پرش ارتفاع نفر دوم آموزشگاه‌های گنبد)
سرهنگ محمد طبری متولد 1332 فرزند بکی (استقامت ـ قهرمان آموزشگاه‌های استان 1348)
اراز‌محمد قلیچی متولد 1332 (استقامت ـ قهرمان استان )
نازمحمدیگن محمدی متولد 1333 فرزند جان محمد (استقامت ـ برترگنبد ـ عضو تیم اعزامی به مسابقات استانی بابل سال1350)
حاجی قدیمی متولد 1335 فرزند سلام (نفر دوم آموزشگاه های استان 1353)
حالی پاکزاد متولد 1335 فرزند نظر (قهرمان آموزشگاه‌های استان 1353)
اراز‌محمد دوجی متولد 1335 فرزند تاج‌محمد (عناوین سوم و چهارم استان 1350)
حسن نظیری( استقامت)
جلیل خواجه نیازی متولد 1328 فرزند خوجه‌نیاز (نفر پنجم گنبد)
کاکا طریک ( 100متر)
بابا فرّخ متولد 1320 (پرتاب نیزه و دیسک)
تیمور محمدنژاد متولد 1323 (200 متر نفر اول استان)
کابلی متولد 1315 (قهرمان پرتاب نیزه ایران)
فرهاد سلیمانیان متولد 1323 (100 و 200 متر نفر اول گنبد) و کریم علاقی و نوربردی علاقی
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.