گزارش هفتاد و هفتمین نشست انجمن ادبی جیحون

ترکمن سسی - آنّادُردی کریمی ، نویسنده و عضو ارشد انجمن ادبی جیحون در گزارش هفتاد و هفتمین نشست انجمن ادبی جیحون عصر جمعه 21 دی در خانه فرهنگ شهرداری گنبد (جنب فلکه چای بویین) با موضوع شعرخوانی شاعران ، نقد و گفتمان ادبی نوشت:

مجری این جلسه جناب عبدالکریم پورمحمدی از مجریان توانمند ترکمن صحرا بودند. ایشان پس از عرض سلام و خوشامدگویی شعر زیر را خواندند:
بیر الله‌غا آیدغایی حمد و ثنالار
بیر قئسئم توپراقدان ائنسان یاراتدئ
تن پانوسین قیلماق اۆچین منور
جان نوریندان شمع ایمان یاراتدئ

از آقای لطیف ایزدی عضو هیئت مؤسسین انجمن ادبی جیحون و مدیر مجله ترکمن دیار دعوت کردند تا مطالب خودشان را بیان کنند.
لطیف ایزدی در ابتدا گفتند که به زودی شماره جدید ترکمن دیار چاپ خواهد شد و در این شماره پرونده ادبی مخصوص ابراهیم بدخشان خواهیم داشت و از دوستان شرکت کننده تقاضا کردند که درباره شخصیت، اندیشه و آثار این شاعر نوپرداز تا سی‌ام دی ماه مطالب خودشان را بفرستند.
در ادامه نیز شعری از اشعار مختومقلی فراغی را قرائت کردند.
نازمحمد یگن محمدی نویسنده و فعال فرهنگی با دعوت مجری در پشت میکروفن قرار گرفتند.
ابتدا درباره جشنواره عندلیب که در اسفند ماه برگزار خواهد شد، اطلاعاتی ارائه دادند. بر این نکته مهم تأکید داشتند که داوران این جشنواره از ادیبان و پژوهشگران برجسته ترکمن هستند و در ضمن برای شاعران برگزیده جوایزی در نظر گرفته شده است.
در ادامه در ارتباط با دلایل رازهای جاودانگی و ماندگاری اشعار شاعران مطالبی را مطرح کردند که در اینجا تیتروار می‌آوریم:
* بیان درد و معضلات جامعه
* به کارگیری واژه‌های نو
* طرح موضوعات بدیع
* در راستای ادبیات جهانی
* زیستن آگاهانه در بطن اجتماع
* پیوند آرزو و خیال و عشق
* آفرینش موسیقیایی اشعار
* جا افتادن و تاثیر در قلوب مردم
* شعر هنر و شاعر هنرمند
* اثرگذاری اندیشه و تفکر
* عنصر خیال در ویرایش و پیرایش اندیشه تاثیرگذار است
* شعر ماحصل پیوند اندیشه و خیال هنر است.
* قدرت قلم و انتقال حلاوت و شیرینی اندیشه و خیال
* شعر مشتق از شعور است و شعور همان قوه ادراک است که انسان را متأثر می‌کند و با تأثیر احساس تمایل به بیان پیدا می‌کند.
* شعر بیان تأثرات احساس شاعران.
کریم پورمحمدی شعر زیر را قرائت کردند:
بلند بۇلونگ یأ پس بۇلونگ ایل بیلن
باغیت بناسین غورجاق بۇلونگ اِل بیلن
ینگیل گِلِن شؤهرات یِل دی بیر زاددیر
یِل بیلن گِلِن زاد گیدر یِل بیلن.


پس از آن از آنّادردی کریمی پژوهشگر فرهنگ و ادب ترکمن دعوت کردند که مطالب خودشان را بیان کنند.
کریمی توضیح دادند که بیش از سه سال است که درباره باورهای عامیانه ترکمنان، مقالاتی را ترجمه و تالیف می‌کنند که تا امروز ده قسمت آن در فصلنامه میرداماد به چاپ رسیده است. در حال حاضر نیز در حال نگارش باورهای عامیانه مرتبط به عروسی ترکمنان است. ایشان از فرصت استفاد و هفت باور عامیانه مرتبط به عروسی ترکمن را مطرح کردند. البته باورهای مرتبط به زمانی که عروس از خانه والدینش به سوی خانه داماد برده می‌شود. در اینجا سه مورد را می‌آوریم:
* موقع بردن عروس به خانه داماد در برخی مناطق ترکمنستان پشت سر او آب می‌پاشند با این باور که عروس به خانه جدید برکت و همدلی ببرد.
* در برخی مناطق شرق جنوب شرقی ترکمنستان، ینگه عروس موقع خروج او از خانه پدر، شمع و یا چراغ روشن و تلاش می‌کند که این آتش تا رسیدن عروس به خانه داماد خاموش نشود، آنان بر این باورند که در این صورت بخت عروس روشن و چون نور درخشان خواهد بود.
* بر طبق سنت به عروس بشقاب و قاشق جفت داده می‌شود با این باور که زندگی او توأم با خوشبختی، آرامش و برکت باشد.
حاجی مراد آق از شاعران مطرح ترکمن صحرا دو شعر خود را خواندند و مورد تشویق حضار قرار گرفتند. شعرهای ایشان را با هم می‌خوانیم:
آیدئنگ شونگا
دیل توتئلدی دیمان قالدئم
سوییانئمی آیدئنگ شونگا
یاقئب گیتدی – دویمان قالدئم
کوییانئمی آیدئنگ شونگا
یولی دوشیار باسئم باسئم
تانییارین کوووشینگ سسئن
بیر گچنده یولین کسئنگ
دوییانئمی آیدئنگ شونگا
یاز گلشیگی گولیم دییان
اونسئز گچمز گونیم دییان
جانئم دییان – تنئم دییان
دییانئمی آیدئنگ شونگا
یورگ کویسار اوز تایئ نی
گوزی دملان – گوگ چایئ نی
اییسم – ایچسم، اونگ پایئ نی
قوییانئمی آیدئنگ شونگا
یالنگئزلئقدا بویمسئن اول
دورموش غامئن ایمسئن اول
«بیلمیاردئم »- دیمسئن اول
سوییانئمی آیدئنگ شونگا
اوتورشئق
دینگیرگنمان «بولیا» دیییانگ-
هر دس چایا چاغئراندا
تازه گوررینگ غئزیب باشلار
مانگلائدان در سئرئغاندا…
چورگ غئزیار غاند ارییار
کاسه لرده چای سووویار
آیدئنگ لئغئ ایندلمانی،
اوز ایشیندن آی سووویار
پنجرانی آچئب یاپیانگ
غئشدان، یازدان، گوررینگ گچیا
ساچلار یوزه دوکیلنده،
ینه نازدن گوررینگ گچیا
اونینگ بیلن اوتورشماغی-
کپلشمگی حالایان من
غیئلچاق دوووک دویغیلارئ،
سپلشمگی حالایان من
کاته گورلاب، کاته دئمیار-
دوداغئندا سوزلر بئشیار
«ها» بریارین باشئم انگیب،
گرشیمیزدن یوکلر دوشیار
گوزه تایلئق دولدئر دیییان-
بیلیار، تای- دا، بیر باهانا
اساس ماقصاد اوتورشئغمئز
غارا چای-دا، بیر باهانا
بارا-بارا، غویلانشئن گور
حالایان من آز آجئ-سئن
کاکو چویجیک غونگغئر گوزلر
شوندان آلیان چای سویجیسین
هر دویغئ دان گوررینگ گچیب
دانگ آتانئن بیلمان غالیانگ
آلقئمداکی دوداق رنگکی-
یاددان چئقئب، سیلمان غالیانگ
دمکچی بیر سارقئرارسئنگ
دوستئنگقی دییب چایئنگ سونگی
آی-دا وعدام ائنتظار من،
هاچان گلر آیئنگ سونگی
چئقئب غایتیانگ اذان بیلن-
غایداسئنگ دا گلمان اوبا
آیدئم آیدئب غوشغی اوقئب
یتندیرسینگ بیلمان اوبا…
ینه – ینه،
ینه چاغئر، میلیسینگه
اوتاق دولی، گول ایسینگه
مجنون بولیب منگزدیین ،
دستانلارئنگ لیلی سینه…
فرهاد قاضی مدیر جلسه، ضمن خوشامدگویی به دوستان شرکت کننده به ویژه جناب ابراهیم بدخشان که مهمان ویژه این جلسه بودند، از شعر حاجی مراد آق تعریف و تمجید کردند.
ایشان از ۱۰ انجمن و تشکل‌های ادبی و فرهنگی ترکمن صحرا نام بردند: انجمن ادبی جیحون، میراث گنبد، بنیاد مختومقلی گنبد، انجمن قورقوت آتا، جمعیت مختومقلی کلاله، انجمن یدیگن شهر فراغی، انجمن مختومقلی مراوه تپه، انجمن آینای آق قلا، جمعیت چاووش بندرترکمن و انجمن فرهنگی کوموش دپه.
فرهاد قاضی تأکید کردند که خوشبختانه این تشکل‌های ادبی و فرهنگی با هم متحد و همدل هستند. ما با همه دوستان و عزیزان عضو این انجمن‌ها ارتباط صمیمی و دوستانه داریم.
در ادامه گزارش کوتاهی از برنامه انجمن ادبی جیحون در ارتباط با تجلیل و تقدیر از نویسندگان، شاعران و فعالان فرهنگی ارائه دادند که اولین مورد آن تجلیل و تقدیر از شاعر و یاشولی جناب امان گلدی آق آتابای بود و در آینده سعی خواهد شد که در هر ماه از یکی از شاعران، نویسندگان و فعالان فرهنگی تجلیل و تقدیر به عمل آید.
در ضمن اطلاع دادند که انجمن میراث گنبد در اسفند ماه جشنواره ویژه‌ای برای پاسداشت زبان مادری برگزار خواهد کرد و ما نیز در این جشنواره شرکت خواهیم کرد. در بندر ترکمن نیز برای سه تن از بزرگان، جنابان ارازدردی خوجه، عبدالرحمان اونق و عبدالرحمان فراخی مراسم بزرگداشت برگزار خواهد شد.



محمود یاردم صادقی شاعر، نویسنده و روزنامه نگار ترکمن اهل افغانستان که در حال حاضر در ایران ساکن هستند و به گنبد تشریف آورده بودند، دعوت به عمل آمد تا شعر خود را قرائت کنند. ایشان ضمن بیان خرسندی خود به خاطر حضور و آشنایی با شاعران و نویسندگان ترکمن صحرا و آرزوی سلامتی و تندرستی برای همه آنان شعر زیر را خواندند:
سؤیگی ناموسی
غاره انجیره دیش اؤرانگی گؤرامده
یؤرأگیم چای‌قانار زلزله غوپار
عشوانگی سوو بیلیپ سیله دؤرامده
تولقون لانسه، یؤرأک دویبیندن اوپار
ساچینگ تولقون‌لانیپ یلکین برانده
یؤرأک اوچار یلکین بیلن غاریشیپ
پترانده کرپیک‌لار، غورساق گرانده
بولجاق می اوق بیلن کلله یاریشیپ؟
دوداق میلغیرانده گؤزونگ گولانده
یؤرأک غوشی، کرپیگستانه غوندی
اول گون اوچار، سنگ شاعرینگ اولانده
سایراش دنیاسینده دستانه دوندی
یؤرأک نیزا غونان، باروت حاجت دال
ایغیندان غوپارما، دنیا سواشین
سواش بیلن منی ینگمک راحت دال
من ایسلار من بو سواشینگ رواجین
گؤزلار دأکی طوفان گؤزه ایلانده
دیپلماسی یولدان بارماق ایسلادیم
غارایش موشگی گؤزوم دیلانده
مقاومت یولین تودوم بسله‌دیم
کوکس دنگیزینده، نأر لار تولقون آتانده
طوفانه ساتاشار یؤرأک گأمیسی
یاردم یؤرأگینی سؤیگا ساتانده
سانگه یتمادی می سؤیگی نامیسی؟
امان محمد خوجملی فعال سیاسی و اجتماعی نیز مطالبی را مطرح کردند که ما این قسمت را با گزارش خود ایشان مطالعه می‌کنیم:
صحبت‌های من در انجمن جیحون
لوازم توسعه
من اگر فرصت کنم در جلسات انجمن فرهنگی ادبی جیحون شرکت می‌کنم. جلسات هر دو هفته یکبار روزهای جمعه عصرها در خانه فرهنگ شهرداری در فلکه چای بویی یا در کتابخانه ولمات خوجه در چای بویی برگزار می‌شود. جلسات معمولاً نزدیک سه ساعت طول می‌کشد. در آن جا به هر کس حدود ۵ دقیقه وقت می‌دهند تا در مورد فرهنگ و ادبیات و تاریخ و شعر و داستان و عرفان صحبت کند، اِلّا سیاست. در مورد دین هم خیلی نباید انتقادی باشد. اگر جلسه به فرد خاصی اختصاص داده شود کُلّ جلسه با سئوال جواب‌هایش به آن فرد اختصاص می‌یابد. این مقدمه را گفتم که خوانندگان لااقل اطلاعات کلی داشته باشند.
اما صحبتهای خودم
گفتم هر کشوری بخواهد توسعه بیابد، دور بعضی چیزها را خط بگیرد و در پرانتز بگذارد و از آنها یک پله ارتقاء بگیرد. مسائلی مانند دین، مذهب، قوم، نژاد، سُنّت، فرهنگ، هویت و زبان اینها مسائلی هستند مرز می‌کشند و فرقه گرایی درست می کنند. نه اینکه اینها نباشند، باید هم باشند. اینها هیچکدام حذف شدنی نیستند. اینها باید در ذیل توسعه قرار بگیرند. یعنی کُلّ حکومت و ساختار سیاسی از این گونه مسائل بالاتر قرار بگیرد. این نیاز منافع ملی است. در توسعه معیار علم اقتصاد و روابط بین انسان‌ها مبتنی بر حقوق بشر است. تعامل با تمام دنیا و کنار گذاشتن دشمنی‌ها.
اصل این صحبت‌ها و توصیه‌ها هم متعلق به دانشمندان توسعه است، که من از آنها نقل به مضمون نقلِ قول کردم، البته با اندکی دخل و تصرّف.
در این قسمت از یرنامه، پورمحمدی شعر زیر را خواندند:
ای سن انه دیلیم، سارغاران گۆل
گِل غونچالا، گۆل‌له، تأزه‌دن دۇغول
من سنسیز، سِن منسیز نأتانیش دورموش
سن مانگا اِنِه بوُل، من سانگا اۇغول.
سپس از جناب پولاد صوفیزاده دعوت کردند تا شعری از اشعار خودشان را قرائت کنند. در زیر شعر این شاعر پیشکسوت را با هم می‌خوانیم:
(دومان گؤچر، قورغان‌لارینگ باشیندان )
شاهیر اخمد آتابای‌دان
قره دومان
داشیمی قورشاب دوور، بیر قره دومان
هاچان گؤچِر ترک ایله‌ییب باشیمی
دؤنیا توتوش چانگ گؤرینر گؤزیمه
سایغاراماق، باهارلاردان قیشیمی
اوزاق گیجه‌لرده دانگ‌لار آتمانی
اۆمروکمأنی ییلدیزلاری سانادیم
پنجه آتیب دؤولر بیلن دالاشیب
جئدام‌لیق‌دا، اۆز باغتیمی سینادیم
بیریسی‌نی یئنگدیم، بیریندن یئنگلیب
قره باسدی، اِل آیاغیم گۆییلدی
اون-ایکی اغضام ائسماز بولدی بوغیلیب
نجیس دؤو قاباریب، حالیما گۆلدی
یئگیت‌لیگیم منگزه‌مه‌دی یازلارا
گؤل بولیب گولمه‌دیم بیلبیل اوچاندا
یۆزوم یو‌ویلمادی، سحر چیغی‌نا
گیجه قایدیب گۆنش گۆزنی آچاندا
واحاسراتا- شیله یاشاماق آغیر
کیمه داد -اده‌یین باغتینگ اِلیندن
خودای؟ اولا اۆزی یازان یازغیتی
نیچیک غوتولماق بور یازغیت غولوندان
ای یۆرِگ‌لر شاسی، اِرکین یاشاییش
دینگه سن سینگ عؤمیر بویی سوراغیم
دم آلماق‌لیق دیری‌لیگینگ شرطی دی
سانگا مأتأج، دیری لیکده، یۆره‌گیم
دومانلی- قورغان

عیسی ارازلی بر سود جستن از تجربه‌های زبان‌های دیگر را هم مفید دانستند. برخی از شعرهای فارسی برای ما درس‌ها و عبرت‌هایی دارد. در این ارتباط توضیحاتی در مورد شعر عقاب ارائه دادند. در ادامه ایشان افزودند با مطالعه شعرها به زبان فارسی و ترکی با محتواهای غنی آن‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
حکیم بهرامی نمایشنامه نویس، شاعر و مترجم در ابتدا شعر زیر را قرائت کردند:
آدام باردئر،
باردئر،
گؤزه گؤرینمسه ده.
آدام باردئر،
یوقدور،
گؤزینگ اؤنگینده دوران بولسادا.
سؤیدوگی، سؤییلدیگی چه باردئر آدام.
یوره گینینگ گینگلیگی چه آدامدئر آدام.
در ادامه درباره «جذابیت شعر در کجاست؟» توضیحاتی ارائه دادند. چرا انسان‌ها دوست دارند شعر گوش کنند؟ چون شعر آهنگ دارد. قافیه دارد و چون زندگی حرکت دارد. حرکت یعنی زندگی و بی‌حرکتی نشان مرگ است. همانطور که در دنیای بیرون از وجود ما حرکت وجود دارد در بدن ما نیز حرکت وجود دارد. مانند گردش خون و فعالیت‌های اعضای مختلف بدن. که هر کدام از این حرکت‌ها (بیرونی و درونی) یک هارمونی زا تشکیل می‌دهند. هماهنگی و تطابق بین این دو هارمونی باعث آرامش و یا همگامی انسان با تحرک بیرونی و محیط می‌شود. مانند کودکی که به خواب نیاز دارد و صدای آرامش بخش مادر خواب را برای وی فراهم می‌کند.
در شعر نو وزن و قافیه شرط نیست، نه اینکه نباید باشد؛ اما با این حال شعر نو نیز وزن و ریتم خاصی دارد که از نثر مجزا است .آهنگ خاصی دارد که گوشنواز است. یعنی این نوع شعر هم موسیقی خود را دارد.
یک ویژگی دیگر شعر نو پرداختن به مضامین جدید است، بی آنکه در قید قافیه باشد.
جذابیت دیگر شعر بطور کلی، تصویر سازی‌های بدیع شاعر است که با نثر فرق دارد. این تصویر سازی‌ها با چینش کلمات مناسب و اغلب آهنگین در کنار هم صورت می‌گیرد. یعنی موسیقی باز هم حرف اول را می‌زند.
ابراهیم بدخشان مهمان ویژه این جلسه انجمن ادبی جیحون بودند. شاعر نوپردازی که در خارج از ایران در هلند زندگی می‌کند. اما هماره به ترکمن صحرا فکر می‌کند. او با سلامی گرم به حضار شرکت کننده سخنانش را شروع کرد: از حضور در این جلسه بسیار خرسند هستم. با شنیدن شعرها و مطالب دوستان عزیز سرشار از شور و شوق شدم. ایشان از سخنان فرهاد قاضی در مورد تعامل و نزدیکی انجمن‌های ادبی ترکمن صحرا استقبال و آن را تأیید کردند. بدخشان افزودند: اتحاد و همدلی برای ما بسیار مهم است و ما باید با یکدیگر ارتباط و رفت و آمد داشته باشیم. انجمن‌های ادبی باید با یکدیگر در ارتباط باشند.
بدخشان متولد ۱۳۴۱ است و ۴۴ سال از عمرش را با شعر گذرانده است و در فضای شعر نفس کشیده است. و البته نقاشی نیز در زندگی او جایگاه ویژه‌ای دارد. او گفت که ۱۲ سال است که دارم نقاشی می‌کشم و تئاتر را هم دوست دارم و یکی از داوران تئاتر در آنجا هستم. در ادامه شعر زیر را خواندند که در اینجا این شعر را با حروف لاتین می‌آوریم:
Degmäñ !
Degmäñ maña!
degmäñ ÿašaÿyn!
Goÿuñ
erkin ÿašaÿyn,
erkinligi ÿašaÿyn.
Men ÿalñyz, siz milÿardlar,
(sessiz perÿatlar)!
ÿagmyr ÿaly aÿdymlam
ezende añlarñyzy,
kaklyšsa bašyñyza
gulaklarñyz gapylar.
diñleseñiz owazym
eriš-argaç sözlerim
oÿuñyza sapylar,
tešne göwün ÿagtalar
ÿagmyrymyñ nurundan
onsoñ çölüñ soñunda,
salgymlardan ötenleñ
çüÿše ÿaly kalbynda
bašgaça gan tapylar,
bašgaça san,
täze mukam,
täze ynsan tapylar.
Degmäñ maña!
degmäñ meniñ ruhuma
goÿuñ,
barlygyñ dagyny, deñzin
ašaÿyn
goÿuñ ÿašaÿyn!
***
Degmäñ maña!
degmäñ söÿeÿin,
goÿuñ,
erkin söÿeÿin,
erkinligi söÿeÿin!
Çyn söÿgini harlan münkür
namardlar
haram söÿgiñizi asyp
boÿundan
ašykdyr öÿdÿäñiz, „ÿugrulan
ÿalan”
meniñ söÿgimiñ
äpet oduna
çoÿunabilseñiz ÿkeje
sellem,
aÿna kalplarda
görüner asman,
tapylar täze bir geñ
mahy-taban
bašgaça mahbup,
bašgaça ynsan.
Degmäñ maña!
degmäñ meniñ göwnüme,
irizÿändir meni çala
söÿšüñiz
söÿgi sygmaz çirkden doly
ÿürege.
Meniñ dünÿämde
aÿry ÿörelge
munda diñe bitin söÿgüler derkar,
goÿuñ,
yškyñ serhedin, aršyn ašaÿyn!
sözlerden iñ nepis halylar dokap
ašyklara gat-gat myras goÿaÿyn,
degmäñ!
söÿeÿin.
***
Degmäñ maña!
degmäñ gideÿin,
erkin gideÿin,
erkinlige gideÿin.
Size laÿyk belki bu çala durmuš!?
ÿarym ÿašaÿyš!
Degmäñ,
haÿdaÿyn hakyky köñül ÿoluny,
hakykata ÿeteÿin!
ÿeñebilmez meni dumanly daglar,
ÿeñebilmez hergiz
durmuš tupany,
pany gumany.
ašaÿyn añlary, çañdan ašaÿyn,
hyjuwdan, šatlykdan,
gamdan ašaÿyn,
onsoñ bir gije
mukaddes söÿginiñ giñišliginde
orunlaryñ iñ belendin ašamsoñ
ÿeteÿin hije.
Šonda men söÿgini hije ÿuguryp,
täze bir durmušda uraryn perwaz,
ÿiti:r šol gün sözler ÿeñil manysyn,
adam,
akyl,
köñül sözleri
çümerler has uly, has çuñ ummana
tolkunar iñ belent, gudratly owaz,
ÿumrar ol sözleriñ köne gämisin.
Šonda puja çykar akyl hem köńül
söÿgi,
ÿšaÿyš,
ölüm
çykarlar puja.
Degmäñ!
orundan ašaÿyn, sözden ašaÿyn
ÿeteÿin hije!
***
Degmäñ maña!
degmäñ öleÿin,
goÿuñ
erkin öleÿin,
erkinlikde öleÿin!
Ybrahym B. Maÿ ۲۰۲۱

بعد از قرائت شعر درباره شعر و شاعری هم مطالبی را مطرح کردند که در اینجا بخش کوتاهی از آن را می‌نویسیم. ایشان گفتند: در مواقعی به صورت رباعی و کلاسیک هم شعر می‌نویسم. در مجموع شعرهایم را بر اساس فرم می‌نویسم. موسیقی شعر من با خود شعر به وجود می‌آید. در ترکمنستان شعرهای من را بیشتر می‌پسندند…. من شعرهای حاجی مراد آق را دوست دارم. البته شعرهای کلاسیک را رد نمی‌کنم. به نظر من، ما نباید از گذشتگان تقلید صرف داشته باشیم. هر شاعری در گذشته ویژگی‌های دوران خودش را داشته‌. آنان با توجه به زمانه خود، شعر سروده‌اند. دلیلی ندارد که ما نیز همچون آنان شعر بسراییم.
لطیف ایزدی مدیر مسئول مجله ترکمن دیار از جناب ابراهیم بدخشان تقاضا کردند که شعر »من تۆرکمن» را قرائت کنند. ایشان هم با صدای دلنشین خودشان شعر را خواندند. در اینجا برای آشنایی خوانندگان عزیز متن کامل شعر را از کتاب «اوچوش» می‌آوریم:
من تۆرکمن
من تۆرکمن
گؤراۇغلی گؤرِلدأم
اۇغوزحان آتام
اۇلارا اویدوم
غوُیالدى کللأم
آزالدی حاطام
عاصئر لارئنگ آغرامی آسئلسا – دا بوُینومدان
پلک مانگا مای برمأن
آیلانسا- دا اوینومدان
اۇرنومدان ییتمِن
غاشئمی چئتمان
من تۆرکمن
یئل‌لار بوُیی یاغی لارئنگ ازگیسی
کچ قاقیارقا قئسماتئمئنگ چئزغئسئن،
یانان دا اؤلۆم
غوُلایلاندا
سوُنگقی مؤهلت، سوُنگقی دِم
من گؤرۆمدن غالئقدئم
یر یۆزۆنه یوُلوقدئم.
غیرآت مۆنۆپ بار آتلاردان اوُزان من
تاقدئرئمی تاپغئر- تاپغئر غازان من
باتئرام، غوُرقمان
یاغی‌دان اۆرکمِن
من تۆرکمن
صحرالاری آت اۆستۆنده غورشامدا
چیغ جۆلگه‌لنگ چیبئغی‌دی منگ غامچئم
سۇنگی داغئنگ نایبادایئن آشامدا
پئراغی نئنگ اۇباسی‌دی منگ غۇنگشئم.
غاراغومونگ جؤوزاسئندا تبسیرأپ
آمی دریاسئندان غانان ماهالئم
آتئمی، یاراغمی دمیمی دۆرسأپ
حازار کنارئنا غۇنان ماهالئم
حاسسالاپ آتئم
آراندا آتام
داغلارا دئرماشئپ دئرناقدان غالدئم
ال لریمی هؤدۆرلأپ بارماقدان غالدئم
اۇندا- دا
آبرایئما آبانان ناماردئنگ غاشئندا
بیلیمی بۆکمن
من تۆرکمن.
یؤرلگأم یۆره‌گئم
دۇغرولئغئم یاراغئم
آلدامادئم یادلارام
آمان سۇراپ گله‌نه هؤدۆر اتدیم تؤرۆمی.
مهیر دۇلی غوجاغئم
گینگ آچئلدی ساچاغئم
سۆنگنگی دۇنگان مئهمانا
توتاشدئردئم روحومداقی اۇدلارام،
شه‌یده – شه‌یده
یامانلئغى یۇغاتدئم
یاغشی لئغئم یالقادى
یادلار اِمّا
یاغئرنئ می یاقسادا
ایچیان ده یین چاقسادا
کۆکره گیمی گِمیریپ
قاطرا غانئم دؤکسه ده
من یاقمان
چاقمان
من تۆرکمن.
کۆمۆش چشمه لرده حالال لاپ جانئم
چاودئردئم تنی
یِل‌لرى یئرتدئم
یئلدئزدان اؤتدۆم
آسمان پأک لیگینده
عارشئنگ کؤشگۆنده
دوتارئمدان گِنگسی موقام یانگلاتدئم
یالنگیز تانگرا دئنگله تدیم
تانگری تاشلاپ ایش‌لرین
گؤزدن ساچئپ یاشلارئن
هئرچئن دیشلأپ مئللی آغانی دئنگله دی
ای گؤردی گؤرکۆن
اۇنسونگ پاتا بردی تۆرکمن ایلینه
یاشابرینگ دییدی
آزادا – ارکین
تۆرکمن، تۆرکانا من
ارکین
ارکانا من
ارکیمه برک من
ابدیّته چن
هیچ هاچان – هیچ هاچان
یاغی دان اۆرکمن
من تۆرکمن.
ابراهیم بدخشان در پاسخ به این سوال که آیا شعر مدرن خواسته ما را برآورده می‌کند؟ توضیحاتی ارائه دادند که چکیده آن را ذکر می‌کنیم. بدخشان گفتند برخی از اقشار مردم شعر مدرن و شاعران مدرن را نمی‌شناسند. مثلاً شاملو را نمی‌شناسند و یا عده‌ای اصلاً با شعر آشنایی ندارند. مسلماً برای آنها درک شعر مدرن آسان نخواهد بود. به نظر من اساس در هنر ایجاد یک فرم متناسب است… نباید فرم را بی‌اهمیت تلقی کرد. اگر شعری بر اساس فرم و ساختار مناسب سروده شود، در نهایت مورد توجه مخاطب قرار می‌گیرد. ما باید فرم مورد نظر خودمان را به وجود بیاوریم….


دانیال قزلجایی شاعر و فعال فرهنگی در ابتدا از دوستان تقاضا کردند که در فضای مجازی درباره ترکمنان و به ویژه تاریخ ترکمنان فعالیت مستمر داشته باشند‌، تا جوانان و نوجوانان ما با تاریخ خودشان بیشتر آشنا شوند. سپس شعر زیر را قرائت کردند:
سنگ آدئنگئ دیله، آلان ماحالئم
دۇداق سانجئ چکر، دیل سانجئ چکر
حاسراتئنگ اۇدونا، یانان ماحالئم
اۇجاق سانجئ چکر، کۆل سانجئ چکر
اسگی‌دیر چۆیرۆدر حاسراتئنگ منی
اۇتدان-اۇدا سالیار هر گزک تنی
دیدارئنگئ کۆیسأن واغتئمدا سنی
گؤزلر سانجئ چکر واغت سانجئ چکر
ائقبال غوشوم غانات‌ئنئ یایاندا
باشدا اۆیمأنگ سحر یله غایاندا
آرزولارئم حاصئل بۇلمان جایئندا
یۆرک سانجئ چکر درد سانجئ چکر
سؤیمه‌سنگده بۇلار یانئمدا دورسانگ
بیر آز گۆررۆنگ اتسنگ بیرآز اۇتورسانگ
مندن باشغا بیلن ماشغالا غورسانگ
آیدئم سانجئ چکر ساز سانجئ چکر.
مهندس محمد طواق خوشکام گفتند: در برخی مراسم بعضی از کودکان شعر می‌خوانند و این کار پسندیده‌ای است. ولی متاسفانه گاهی اوقات در خوانش، برخی اشتباهات صورت می‌گیرد. باید مسئولین انجمن‌ها در چنین مراسمی در این مورد دقت کنند و به کودکان آموزش صحیح بدهند. تقاضای من این است که شعرها به شکل صحیح تلفظ شود.
قربانجان سحرخیز شاعر و فعال فرهنگی دو دلنوشته خود را قرائت کردند.



عاشر محمد رئوفی شاعر و فعال فرهنگی و اجتماعی، حضور در این جلسات را بسیار مفید دانستند. ایشان دو شعر خود را قرائت کردند:
گوزلرینگ باردیر
جانام من اوتیریب وصفینگی ادسم
آیدان یاسالان تک یوزلرینگ باردیر
آرزویم اؤیله نیب یانینگدا یاتسام
بالدان سویجی بولان سؤزلرینگ باردیر
اندامینگ میسر گؤرمده دوییان
اونسونگ آوادانلینگ معنی سین دؤییان
سؤزلأمده من سانگا چکینمان دییان
هیچ قیزا تای گلمز پوزلارینگ باردیر
قراریم یته نوق بیرگون گؤرمسم
آرماندا قالجاق من لبینگ سورماسام
سندن پوسا آلیب پوسا برمسم
یوره گیمده آرمان دوزلارینگ باردیر
سن شیله آوادان وصف ادیب بولماز
آدینگ آیدان گلیار اول آصیل سولماز
سانگا دگن آدام گؤننمز گولمز
اونگا قارشی سپجک بوزلارینگ باردیر
سانگا دوشجاق دیب بختلی من اؤرأن
یاداماز سن بیلن اله شیب یؤرأن
آرزویم ناکس دن یوزینگی بؤرن
حیادان گویج آلان دیزلارینگ باردیر
بخشله عزیزیم بخشله منی
یوره گداکی سؤزیم آیدایین گؤنی
گؤره سینگ گلنده یادلاسانگ منی
قلبیمدا یاسالان ایزلارینگ باردیر
کأمحال اؤینگیزه باراسام سوراب
میهمان آلارسینگمی بیلرمینگ قوراب
دگیشیب اویناشیب ساچلارینگ بورأب
اوتیردما جادیلان گؤزلرینگ باردیر
**
شهرات
آداملار آد بیلن یاشاجاق بولیار
یونه آدی کیم برملی آداما
کألر شول بریلن آدا مناسیب
کالنگ آدی یونه کیجه آدالما
اللی کتاب یازان قوجا شاهیرا
بریلمأندیر هنیز آلمالی آدی
بیر کتاب یازمادیق باشغا بیر آدام
غازانیب دیر بیر هایباتلی شهراتی
کألر آلیب بیلمأن آلمالی آدین
اؤزی بیلن أکیدنمیش مزارا
کألر باشغالارینگ آلان شهراتین
آلیب قویمیش، اول آدامی آزارا
اوزگأنگ زحمتیندن آد آلماسینلار
هر کیم زحمت چکیب غازانسین بیر آد
آدلی لار آیاقدا هیچ قالماسینلار
زحمتینه گوراً غازانسین شهرات
ذکر نکته نیز لازم است که جناب ابراهیم بدخشان به حضار کتاب‌های چاپ شده خودشان را هدیه کردند و در همین ارتباط دکتر ابراهیم کلته گفتند: از دیدار جناب ابراهیم بدخشان بسیار خوشحال شدم و همچنین از بابت هدیه کتاب نیز تشکر می‌کنم.
ایشان گفتند انشالله در جلسات آینده درباره برخی اصطلاحات جغرافیایی چون دشت گرگان، گرگان و دشت و… توضیح خواهم داد.
مجری محترم شعر زیر را قرائت کردند:
آدام عؤمری یوغیرلان، شادلیق بیلن حاسراتا
آدام گزر دونیاده سالغئما یورتا – یورتا
پانی‌دان آجال غایب کیمه بو گۆن کیمه ارته
هنیز تنده جان بارقا بیر- بیره حورمات گِرِگ.

در ضمن ذکر این نکته نیز ضروری است که نگارش شعر هر شاعر با توجه به املای مورد قبول شاعر محترم در اینجا نگاشته شد.
جلسه با پذیرایی چای و شیرینی به اتمام رسید. نگارنده از چند نفر درباره کیفیت جلسه سئوال کردم و این دوستان رضایت خودشان را از کیفیت بالای جلسه بیان کردند.

منبع: پایگاه خبری اولکامیز

نوشتن دیدگاه