ترکمن سسی-انسان برای ارتباطات و خبر گرفتن و خبر دادن به یکدیگر وسایل و ابزارهای گوناگونی در اختیار دارد و زبان هم یکی از قدیمترین و کارآمدترین و دم دست ترین و کم هزینه ترین آنهاست.
زبان در اصل یک ابزار است و به خودی خود قداست ندارد.البته زبان یکی ازاندامهای پنجگانه برای شناخت و ابراز هویت هم است.چشم برای دیدن،گوش برای شنیدن،زبان برای چشیدن،بینی برای بوییدن و لامسه برای لمس کردن و تشخیص برای نرمی وسختی و نازکی وکلفتی و گرمی و سردی از راه اعصاب می باشد.
همه ی این اندامهای حسی برای برقراری ارتباط وانتقال مفاهیم است.زبان غیر از چشیدن برای محاوره نیز به کار می رود و مهمترین و ضروریترین و ظیفه اش هم همین است.همه دوست دارند در محاوره ها ودر مکاتبات و نوشتارهای روزانه از زبان مادری خود استفاده بکنند چون هم آسان است وهم لذت بخش.
اما این شرایط در کشورما برای همه ی اقلیتهای قومی و از جمله ترکمنها مهیا نیست و مهیا نبودن آن نیز چند دلیل دارد.
دلیل اول این است که همه خواننده های مکتوبات ما ترکمن نیستند وغیر ترکمنها نوشته های ما را نمی توانند بخوانند و خوانندگان ما فقط منحصر به ترکمنها خواهند بود که خوب نیست دیگران به خاطر زبان از آن محروم بمانند.
دلیل دوم این است که زبان فارسی در ایران زبان ملی و رسمی وعلمی محسوب می شود وهمه یا اکثریت مردم و از جمله اقلیتهای قومی زبان ارتباطیشان فارسی می باشد می توانند از آن استفاده بکنند.همچنانکه در زمانهای قدیم حدود هزار سال پیش زبان عربی در ایران زبان علمی بوده است و همه یا بیشتر مکتوبات فارسها یا ایرانیها و مخصوصاً متون علمی به همین زبان نوشته می شده است.
دلیل سوم این است که زبان باید غنای لغوی و معادلهای لازم را برای انتقال مفاهیم علمی داشته باشد.من نمی دانم آیا زبان ترکمنی درایران چنین قابلیتی کسب کرده است یا نه.
دلیل چهارم می تواند این باشد که آیا هنوز در ایران و در منطقه ی ترکمن صحرا صاحب نظران امور خط و الفبای ترکمنی به الفبای واحد و مشترکی رسیده اند یا نه ؟اگر الفبای واحد نباشد اینهم مشکل و دوگانگی ایجاد می کند.
دلیل پنجم هم می تواند این باشد که در ایران گفته می شود در حال حاضر برای تحصیل در مقطع دکترا به آشنایی به زبان انگلسی لازم است چون معادلهای علمی که هر روز در زبان انگلیسی ابداع و ساخته می شود در زبان فارسی به موقع بروز نمی شود.زبانها یا فرهنگهای پرقدرت زبانها و فرهنگهایی هستند که هم تولیدات علمیشان بیشتراست و هم به موازات آن ابداعات و نوآوریهایشان بیشتر.اینکه ما(ترکمنها) بیشتر به زبان فارسی می نویسیم مهمترین دلیلش دلیل اول است.اگر ما همه ساکن ترکمنستان بودیم و مخاطبان ما همه ساکن ترکمنستان بودند آن موقع به زبان ترکمنی نوشتن شاید ایرادی نداشته باشد.
اگر مخاطبان ما هرچه گسترده تر و بین المللی تر باشند،زبان به کار گرفته شده هم به همان میزان باید بین المللی تر باشد تا بتواند افراد بیشستری را تحت پوشش قرار دهد.آن موقع نقد و انتقاد هم بین المللی و جهانی خواهد بود ونقاط ضعف خود را بهتر و بیشتردرک خواهیم کرد وارتقای فرهنگی ما در اثر این ارتباط با دیگران بیشترخواهد شد.
امان محمد خوجملی
دیدگاه‌ها
در ضمن لغتها را ما میسازیم. چرا کامپیوتر بگیم ؟ در حالی که بیلگی سایار هم میشه گفت. نا گفته نماند ریل راه آهن را ما نساختیم ولی دمریول میگیم. هواپیما را هم نساختیم ولی اوچار(ترکمنی) اوچاک(ترکی ترکیه) میگیم. پس لازم نیست ابداع و تولید کننده باشیم. همت لازم است.
تنها ثروتی که به ما ترکمنها ایران باقی مونده زبان مادری است که فقط بین خودمان استفاده میشود.
لطفا این را هم زیادی نبینید.
در موقع لازم نوشتن فارسی به کار میرود. مثلا همین متن به فارسی است.
نقل از جلیل