ترکمن سسی – دولت محمد آزادی پدر شاعر شهیر ترکمن مختومقلی فراغی در سن 65 سالگی در اول نوروز درگذشته است و هر ساله جمعی از فعالان فرهنگی ادبی ترکمن برای گرامیداشت وی بر مزارش در آق توقای حاضر می شوند.
مختومقلي فراغی در شعر آتامینگ، از مقام و منزلت عرفاني پدرش می گوید. مختومقلي در این شعر جایگاه خودش را در میان نقباء و مقام عرفاني پدرش دولت محمد آزادي را درمیان «نجباء» و «ابدال» ذكر كرده است. بدین جهت وقتی شاعر در روز نوروز پدرش را در ۶۵ سالگی از دست داد مي‌گويد كه بايد راهنمای كاملي را جهت سير و سلوك پیدا کند.
نقبا:
«كساني‌اند كه بر ضمائر مردم مطلع بوند و آنها سيصد نفرند و متحقق به اسم الباطن و مشرف بر بواطن مردم‌اند و حجاب و پرده‌ها براي آنها بالا رفته و حقايق براي آنها مكشوف گرديده و از سرائر ربوبيت مطلع‌اند.» فرهنگ معارف اسلامي، ذيل كلمه‌ي نقبا.
مختومقلي مي‌گويد:
يدينجي گروهي نقبا، بيلينگ/ اوچ يوز اردير، سوزه بير قولاق سالينگ (چيقيپ اوتورميش)
ترجمه: به سخنانم گوش فرا دهيد: نام گروه هفتم نقبا است و آنان سيصد رادمردند.
نجبا:
«عبارت از چهل نفرند كه امور بندگان و اصلاح حال و كار عباد را به عهده دارند و در حقوق خلق تصرف مي‌كنند.» فرهنگ معارف اسلامي
مختومقلي در شعري به نام «چيقيپ اوتورميش» در باره «نجبا» مي‌آورد:
-آتلاري نجبا، اوزلري چلتن
اربعيندا مدام اوقيپ اوتورميش
ترجمه: «نامشان نجبا است و چهلتن مي‌باشند. آنان در اربعين به قرائت مشغولند.»
ابدال (= بُدَلاء):
صاحب نفحات در مقام بيان آن گويد: زمين را هفت اقليم است و هر يك از آن هفت اقليم را يك تن از بندگان خدا محافظت كند و آنها را ابدال نامند. فرهنگ معارف اسلامي، ذيل كلمه‌ي ابدال
آتامینگ
آلتمئش باءشده نووروز گونی لوو ییلی، درسن 65 سالگي ؛ در ایام نوروز از سال نهنگ
توردی آجال یولون توسدی آتامئنگ، اجل برخاست و راه پدرم را گرفت (و قصد جانش كرد)
بو دونیاءنینگ ایشی بیله میش بللی ، شیوه ی كاری اين دنيا معلومه اینچنين بوده و چنین است
عوءمری نینگ طاناپئن کسدی آتامئنگ/ ریسمان عمر پدرم را بريد و جانش را گرفت.
آغئر دوءولت لره کوءنگول غویمادی، (پدرم ) به دولت های بزرگ ( به حکومت ) یا به مال و منال دنیا دل نبست .
بو جاهانئنگ عشره تینی سوءیمه دی، عیش و خوشی ( زودگذر ) این دنیا را نپسندید؛
اسکی شالدان آرتئق پوشوش گیمه دی ، لباس و پوششی غیر از تکه پارچه های معمولی ومندرس به تن نکرد .( ساده زیست و ساده پوشید)
آخئرات اوءی بولدی قاصدئ آتامئنگ/ چرا که مقصود و مقصدش فقط سرای باقی و آخرت بود .
دییردی دونیاء دورماز عوءمره باقئ یوق، ( پدرم ) می گفت دنیا نمی ماند و فانی است وبرای عمر ماندگاری و بقایی نیست.
گوندیز روزا گیجه بولسا اوقئ یوق، روز ها روزه می گرفت و شب ها را با قیام وعبادت بیدار سپری می کرد .
مونگکیر بیلمز موخلئص لارئنگ شکی یوق، افراد منکرسخنانان مرا درک نمی کنند درحالی که افراد مخلص و بی ریا شک وتردیدی در درستی گفتار من ندارند .
پیغامبردوستی (دستی)دیر دوستی(دستی) آتامئنگ/ دوستان پدرم همان دوستان و محبان پیامبر اکرم (ص) هستند /
گوءرمه سم سوءیله من اوی بیلن چندن، من اگر به کنه واصل مطلب پی نبرم از روی حدس و گمان حرفی نمی زنم ؛
ماقصادئنا یترییغلاغان چئندان،هرکس مخلص باشه ( وبا اخلاص برای خواسته اش پافشاری کنه ) حتماً به مقصدش می رسه .
یارئسئ ملکدن یارئسئ جئندان، نيمي از مجاوران ومتولیان مرقد پدرم از فرشتگانندو نيمي ديگر از اجنه هستند.
موجه ویرسیز بولماز اوستی آتامئنگ/ مرقد پدربزرگوارم بدون مجاور و بدون متولی نخواهد بود.
نوقابا دییرلر اوچ یوز ارن اوغراشدئ ، باکسانی که به ایشان نقبا گویند همراه شدم كه سيصد تن هستند ؛
چیلتن ده آتاما ناظارئم دوشدی، و در میان چهلتن، نگاهم به پدرم افتاد.
نوجیبا (نیچه) بارسام هافت تن لره غارئشدئ ، به نجبا که رسیدم او به جمع هفت تن پیوست ؛
آبدال لاردیر چئن پیوستی آتامئنگ/ و پدرم به ابدال که پیوست حقیقی اوست واصل شد.
عاءلم ایچره آدام غالماز آت گزر ، در این دنیای فانی آدمی نمی مالند واین نام (نیک) است که می ماند؛
بو سئرلاردان جاهان حالقئ یات گزر، از جهان این سرها (وآدمیان ) فقط یادها و خاطره هاست که می ماتند !
جایی جنت ایچره گوکده شات گزر، پدرم جایگاهش بهشت برین است و ( روحش ) در آسمان ها شادمان سیر می کند
یرده خوش واغت یاتار پوستئ آتامئنگ/ و جسم پاک پدرم در زمین و مزارش با اوقات خوش آرام خواهد گرفت .
ماغتئم غولئ گیزلی سئرئنگ بار ایچده ، ای مختومقلی تو در درونت راز پنهانی داری ؛
کاءمیل تاپسانگ قئل غوللوغین هرایشده(سررشته)، اگر یک پیر و مراد کاملی را یافتی در هر کاری خدمت او به جای آر
محشر گون غایغی سئز گیرر بهیشته(محشرگونی البته گیرر بهیشته)، در روز محشر بي هيچ غم و اندوهی حتماً وارد بهشت خواهد شد.
هرکیم چئندان بولسا دوستی آتامئنگ / هر کس كه حقیقتاً دوست پدرم باشد،( ودوست حقیقی او باشدو در سیر و سلوک ره رو راه او باشد.)
ترجمه از: کاربر کاکا بغیازی در گروه مجازی
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.