گلستان : ترکمن سسی - وقتی سرگذشت قاریان و عالمان نامی ترکمن صحرا را مرور می کنیم نامی آشنا دیدگان را بیشتر به خود متوجه و معطوف می سازد؛ حضرت صوفی قاری ایشان عاصمی ((قدس سره)) که رسالت قاریان را در خاطره ها جاودانه می سازد.
استادی که شب ها را با تلاوت و تدبر در آیات قرآن به صبح رسانیده و روز ها تعلیم و تدریس قرآن را نصب العین اعمال خود قرار داده بود.
حضرت صوفی قاری ایشان عاصمی((رحمه‌الله)) در سال 1245 هجری شمسی یعنی حدود 150 سال پیش در شهر حسنقلی از توابع استان بالقان کشور ترکمنستان در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارشان ملا اراز محمد ((رحمه‌الله)) از شاگردان و مریدان زبده "قره آخوند ایشان ((قدس سره الشریف))" بوده است که در شهر جبل، سکونت داشته و کراماتی را نیز به او (قره آخوند) نبست میدهند.
صوفی قاری ایشان ((رحمه‌الله)) با استعداد و تیز هوش بوده و از همان ابتدا به فراگیری علم علاقه فراوانی داشته اند.مراحل مقدماتی مکتب را در زادگاه شان از پدر بزرگوارشان آموخته و سپس کتابهای دینی از جمله رونق الاسلام، صوفی الله یار و شاه مشرب را برای خواندن و نوشتن تدریس میشد نزد آن حضرت فرا گرفتند.
سفر به بخارای شریف
رشد عقلی و درایت و فهم زیاد صوفی قاری ((رحمه‌الله)) پدر را بر آن داشت که وی را به مراکز علمی بزرگتری بفرستد، تا استعدادهای او بیشتر و بهتر شکوفا گردد. صوفی قاری ((رحمه‌الله)) برای ادامه تحصیل با راهنمایی پدر بزرگوارشان جهت یادگیری علوم دینی و قرائت و حفظ قرآن عازم شهر بخارای شریف (که به مهد علم دین شهرت داشت) میشوند.
استادان گرانمایه ان حضرت (قدس سره)
{امام ارک عالی قاری بخاری قدس سره}
[عبدالرحیم قاری بخاری قدس سره] بوده اند که در بین مردم بخارا و سمرقند و خیوه محبوبیت خاصی داشتند. صوفی قاری ((رحمه‌الله)) در حفظ کردن قرآن این اصل اساسی را به خوبی دریافته بودند که بهترین حافظ قرآن بودن یک اصل بیشتر ندارد آن هم تکرار منظم محفوظات است. لذا بیش از اندازه به تکرار و تمرین مشغول میشدند، حتی وقتی طلبه ها به ضیافت ها و مراسم می رفتند آن حضرت نمی رفتند و در مسجد به ممارست و استمرار آیات الهی می پرداختند و نیز نمازهای نوافل زیاد میخواندند و روزه های مستحب فراوانی میگرفتند و تقوای الهی را با نهایت دقت و خلوص انجام میدادند و به همین خاطر به ایشان لقب "صوفی قاری" را دادند و بعد ها نیز به همان نام شهرت یافتند.((نام اصلی شان قربان محمد بود))
ایشان علاوه بر حفظ قرآن علوم دینی را به نحو شایسته فرا گرفته و پس از چندین سال تحصیل علم و معرفت، مدرسه بخارای شریف را به سوی حسنقلی که زادگاه خود و موطن اقوامش بود ترک میکند.
تاسیس مسجد جامع و دارالتحفیظ در حسنقلی کشور ترکمنستان
سرانجام صوفی قاری جوان با توشه ای از علم و دانش به میان قوم خود می آید و مایه ی افتخار و سربلندی آنان میشود. مدتی مکتب و تدریس قرآن را در منزل دایر میکند. وقتی بزرگان و ریش سفیدان آن منطقه می بینند که فرزندان شان قرآن و احکام نماز و علوم دینی را نزد ایشان یاد فرا گرفته اند از کار و فعالیت ایشان راضی شده و بعلت سهولت تدریس و استقرار طلاب با کمک و همکاری مردم حسنقلی و حومه مسجد جامع و حوزه ای بزرگ تاسیس می شود که 9 تا حجره داشته است.
بعد از شروع کار این حوزه، روز به روز بر شکوه و عظمت آن افزوده شده و مشتاقان زیادی برای کسب علوم دینی و حفظ قرآن از سراسر کشور ترکمنستان و کشورهای همسایه واردمیشوند.
خانواده صوفی قاری ((رحمه‌الله))
صوفی قاری ایشان ((قدس سره)) دو برادر و هفت خواهر داشتند. خانواده شان هر کدام در حد توان خود در حفظ قرآن کوشا بودند از خواهرانشان بایرام بی بی و اراز بی بی حفظ قرآن از استاد فراگرفته بودند.ایشان به تربیت فرزندان شان فوق العاده توجه میکردند ودر سنین خردسالی همواره انان را به نماز امر میکردند و مسائل ضروری دین را به آنها یاد میدادند. فرزندان شان عبارتند از :استاد شهید رحیم قلی قاری عاصمی (رحمه‌الله)، استاد مرحوم الحاج حضرت یحیی قاری عاصمی((قدس سره الشریف))، مرحوم الیاس قاری عاصمی(رحمه‌الله)، استاد الحاج حضرت محمد قاری عاصمی((اطال الله عمره الشریف)).
تقوا و دیانت حضرت صوفی قاری(رحمه‌الله)
استاد به یکی از شاگردان شان گفنه بودند که از9 سالگی نماز را شروع به خواندن کردم و تا الآن حتی یک بارهم نشده که نماز را ترک کرده باشم ، بازهم نماز قضای 4 سال را خواندم* ((سبحان الله))
وی نماز تهجد را هیچ گاه ترک نمیکردند. در طول زندگی اصلا وقت بیکاری نداشتند. همیشه با وضو بودند. زیاد حرف نمیزدند و در موقع حرف زدن صدایشان را بلند نمیکردند. ترس و خشیت الهی به حدی در نهاد پاک او بود که هنگام تلاوت قرآن ، هرگاه به آیه عذاب و وعید می رسید ، بی اختیار تلاوت منقطع می شد و شروع به گریه میکردند و از عذاب الهی پناه میخواستند، چنان گریه ای میکردند که رخسار مبارک شان از اشک خیس میشد. هیچ وقت از انس با قران، فاصله نگرفته و قران را در درجه اول اهمیت در تمام امور خود قرار داده بودند.
گفته بودند: وقتی از ترکمنستان به کمش دفه هجرت کردم یادداشت نمودم که در ایران تاکنون 1500 مرتبه قرآن را ختم کردم. این شمارش بدون احتساب ختم قرآن هایی است که در ترکمنستان انجام داده بودند، در حالیکه ایشان بیشترین عمر خود را در انجا گذارنده بودند و بعد ازگفتن این سخن نیز ،حتما چندین بار ختم قرآن داشته اند.
هجرت استاد صوفی قاری (رحمه‌الله) از ترکمنستان به ایران
بعد از استقرار حکومت کمونیستی شوروی سابق ، به لحاظ تضادهای سران آنها با اسلام و روحانیت و ممانعت از تعلیم و تعلم دینی و مراسم مذهبی و قتل و غارت هایی که عمال آنان روا داشتند، عده ای از علمای تراز اول آن دیار به ایران و دیگر کشورهای اسلامی پناه آوردند.
استاد در اثر فشار بیش از حد و اختناق حاکم بر شوروی سابق به همراه خانواده شان مجبور به هجرت گردیده و به ایران پناه آوردند و در کمش دفه سکنی گزیده و آنجا را مرکز دایره علم قرائت و حفظ قرار دادند.اکثرا به علت تمرکز علماء و استادان زبده و شروع فعالیت دینی شان در منطقه،کمش دفه را "مدینه ترکمن صحرا" نامیده اند.
شاگردان استاد صوفی قاری (رحمه‌الله)
استاد مرحوم عبدیجان آخوند نبوی نژاد، استاد حاجی محمد آخوند عابدی کر، استاد مرحوم محمد طاغن آخوندجاور (پدر عبدالکریم آخوند جاور ،امام جمعه فعلی گنبدکاووس)، استاد مرحوم قولمان آخوند تقصیر، استادمرحوم مشرق آخوند تقصیر، استادمرحوم عبدالله آخوندیلمه تقصیر، استادمرحوم عبدالجبار آخوند میرزاعلی تقصیر، استاد مرحوم آت چاپار آخوندتقصیر، استاد مرحوم حاجی محمد قاری سالکی(قاری) ، استاد مرحوم دالیجه قاری و بسیاری دیگر از علمای منطقه.
سرانجام استاد حضرت صوفی قاری عاصمی ((قدس سره الشریف)) پس از عمری پر بار که در طریق قرآن و خدمت به این کلام سپری کردند در سن87 سالگی در شهر کمش دفه چشم از جهان فرو بستند و ترکمن صحرا را در مصیبت از دست دادنش سوگوار کرد. مردی که از خدمان ارزنده اش عاشقان کلام الهی تا ابد تجلیل خواهند کرد.
روحشان شاد و روانشان قرین رحمت الهی باد
به قلم : حافظ یحیی قاری عاصمی از کومیش دفه
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال میشود.